[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dystansu społecznego.
wiczenie 14
Napisz esej o tym, jak ludzie mogą wykorzystywać uprzedzenia do podnie-
sienia własnej samooceny.
Celem edukacyjnym tego ćwiczenia jest refleksja na temat tych funkcji
uprzedzeń, które czynią je tak bardzo trwałymi.
Wszyscy mamy uprzedzenia, ale jeśli nie jesteśmy ich świadomi mamy
małe szanse wspierania innych w ich pokonywaniu. Niechęć wielu ludzi wobec
41
TOLERANCJA
zagłębienia się we własne uprzedzenia często bierze się ze strachu, że nie będą
oni w stanie kontrolować gniewu i poczucia winy, które towarzyszą temu proce-
sowi. Poczucie winy, będące spoiwem utrzymującym uprzedzenia w całości,
jednocześnie zapobiega analizie własnych uprzedzeń. Wina podnosi poziom
obronności, przez co pierwotne sposoby myślenia i działania podlegają zamro-
żeniu . W przypadku innych ludzi, niechęć ta może płynąć ze wspomnień
o tym, jak sami zostali skrzywdzeni lub byli poddani dyskryminacji. Deprywacja
emocjonalna, innymi słowy niezaspokojenie podstawowych potrzeb emocjonal-
nych, może często stać się pożywką dla uprzedzeń.
Uprzedzenia mogą także stanowić samospełniającą się przepowiednię .
Wiara, że człowiek posiada pewne cechy charakterystyczne lub nastawienia,
może prowadzić do szukania dowodów takiego przekonania. Uprzedzenia są
częściowo odzwierciedleniem norm społecznych i są względnie stałe, gdy nor-
my nie podlegajÄ… zmianom.
wiczenie 15
Dokończ poniższe zdania, następnie porównaj wyniki i omów je z kole-
gą/koleżanką. Kończ zdania spontanicznie i bez konsultacji. Lepiej zwracać
się ku opisowi i nie tworzyć osądów.
Powinno być z góry wiadomo, że arkusze są tylko do użytku piszącego i nie
będą zbierane. Gdy wśród opinii pojawią się uprzedzenia w przypadku,
gdy tak się stanie zastanów się, jakie czynniki na nie wpłynęły (telewizja,
gazety, przyjaciele, postawy rodziców?).
W grupie omówcie wspólnie wyniki, zdanie po zdaniu. Spytajcie, do jakich
wniosków doszli inni uczestnicy warsztatów i omówcie negatywne stereoty-
py i uprzedzenia tkwiące u podstaw Waszych opinii. Omówcie, jak wpływają
one na relacje między poszczególnymi grupami etnicznymi/kulturowymi i co
można zrobić, by relacje te poprawić.
" Ludzie na zasiłku są ............
" W naszym kraju .......... sÄ… ..........
" Wszyscy politycy sÄ… ...........
" Kiedy spotykam siÄ™ z..............
" Wszyscy chorzy na AIDS sÄ… ...........
42
TOLERANCJA
" Nie lubię tych ............ którzy/które ...........
" Wszyscy homoseksualiści są .............
" .......... przyjechali do naszego kraju, gdyż ...........
Celem edukacyjnym tego ćwiczenia jest uświadomienie faktu, że tworzymy
założenia dotyczące innych ludzi, których nie znamy oraz poznanie wła-
snych i cudzych negatywnych stereotypów i uprzedzeń.
NIE POSAUGUJ SI OKREZLENIAMI, KTÓRE MAJ NA CELU URA%7Å‚E-
¼%
NIE KOGOKOLWIEK.
Z POWODU ZAEGO DOZWIADCZENIA Z JEDNYM BDy KILKOMA
¼%
LUDyMI, BDCYMI CZAONKAMI DANEJ GRUPY, NIE UCIEKAJ SI
DO NADMIERNEJ GENERALIZACJI I NIE TWIERDy, I%7Å‚ TE SAME NE-
GATYWNE CECHY S WSPÓLNE DLA CAAEJ GRUPY.
STARAJ SI ZNALEy WSPÓLNE CECHY Z LUDyMI, KTÓRYCH PO-
¼%
CHODZENIE BDy SPOJRZENIE NA ZWIAT MOG SI RÓ%7Å‚NI OD
TWOJEGO.
ZGÓDy SI Z TYM, %7Å‚E RÓ%7Å‚NICE MIDZY LUDyMI, BIORCE SWÓJ
¼%
POCZTEK W ODRÓ%7Å‚NIAJCYM ICH POCHODZENIU BDy PRZEKO-
NANIACH, MOG STA SI CIEKAWE POZNAWCZO.
CO POMAGA PRZEZWYCI%7Å‚Y NEGATYWNE
STEREOTYPY I UPRZEDZENIA?
Modlił się to nie była moja religia.
Jadł to nie było moje jedzenie.
Mówił to nie był mój język.
Ubierał się to nie było to co ja nosiłam
Wziął mnie za rękę była innego koloru niż moja.
Ale gdy się śmiał to
Zmiał się tak samo jak ja, a kiedy płakał
Płakał tak samo jak ja.
Amy Maddox [16 lat]2
Według filozofii taoizmu, zwykle lepiej jest nie poprawiać innych ludzi.
Twój własny przykład może w końcu zachęcić innych do naśladowania. Tutaj
właśnie spotykają się podejścia Wschodu i Zachodu ponieważ przeprowa-
2
Za: S. Bullard (1996), s. 85.
43
TOLERANCJA
dzone na Zachodzie badania dotyczące zmian postaw wykazały, iż osoby uprze-
dzone mają ograniczony wpływ na zmianę uprzedzeń innych ludzi.
Badania te wyodrębniły pewne czynniki mogące, w pewnych warunkach,
wpłynąć na podważenie naszych własnych uprzedzeń, a także uprzedzeń in-
nych. Wśród nich warto zwrócić uwagę na:
zmieniający się klimat społeczny powodujący, że uprzedzenia stają się
sprzeczne z normami,
przyjęcie tolerancyjnych praktyk wychowania dzieci w społeczeństwie,
kontakty między członkami różnych grup, przy założeniu, iż spełnione zo-
staną pewne warunki: równy status grup, wsparcie ze strony autorytetu, np.
trenera/nauczyciela; bliski, przyjemny, nieformalny kontakt, współpraca
między członkami danych grup,
przykłady pozytywnych postaw wobec innych grup oraz tolerancja w środ-
kach masowego przekazu,
uczenie się o własnym dziedzictwie religijnym i kulturowym,
uczenie siÄ™ o religii i zwyczajach innych grup,
uznanie różnic i podobieństw wśród i między jednostkami oraz grupami,
zrozumienie faktu, iż każdy człowiek jest niepowtarzalny,
budowanie świadomości różnorodności pochodzenia (przodków), cech i zwy-
czajów, którymi wyróżniają się inne grupy etniczne, religijne i kulturowe,
poprawę samooceny i poczucia własnego bezpieczeństwa,
rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia po to, by odróżnić rzeczywi-
stość od fikcji, a fakty od opinii,
zrozumienie, że nadmierna generalizacja może prowadzić do negatywnych
stereotypów,
rozwijanie empatii wobec ofiar uprzedzeń,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]